Kısmi Süreli Çalışanların Hafta Tatili Ücreti! - 08 Kasım 2021

Konu: Kısmi Süreli Çalışanın Hafta Tatili Ücreti

08.11.2021

Özet: Bu bültenimizde Yargıtay tarafından, kısmi süreli çalışan kişinin hafta tatili ücreti ile ilgili verdiği karar incelenmiştir.

• Kısmi süreli çalışanlarla ilgili olarak 3 farklı görüş ve ilke ile ilerlenmekteydi:

1. Sosyal güvenlik yönünden, ay 30 gün üzerinden dikkate alındığında, kısmi süreli çalışanların 2/3 sınırı gereği ay içerisinde en fazla 20 gün ile bildirimler sınırlanmıştır.

2. Yargıtay uygulamalarında, (eski ilke), haftalık 45 saati doldurmayan çalışanların hafta tatili kazanamayacağına hükmedilmekteydi. (4857 sayılı Yasanın uygulandığı dönemde, haftalık çalışma süresi kırkbeş saati bulamayacağından, kısmî süreli iş ilişkisinde işçinin hafta tatiline hak kazanması mümkün olmaz(Yargıtay 9.HD. 8.12.2009 gün, 2009/ 44744 E, 2009/ 33940 K)

3. İş Teftiş Kurulu, “Kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçilere salt iş sözleşmesinin kısmi süreli olması nedeniyle ayrımcılık yapılamayacağının açıkça belirtilmiş olması ve kısmi süreli çalışan işçilerin çalışma sürelerinin haftanın çalışılan günlerine farklı şekilde dağıtılabileceğinin kabul edilmiş olması nedeniyle hafta tatiline hak kazanma bakımından tam süreli emsal işçi için aranan tatil gününden önce Kanunun 63 üncü maddesine göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olma koşulunun kısmi süreli çalışan işçiler için aranmayacağı, kısmi süreli çalışan işçilerin çalıştıkları süreyle orantılı olarak hafta tatiline ve hafta tatili ücretine hak kazanacakları sonucuna varılmıştır. Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçinin hafta tatili ücretinin tam süreli çalışan emsal işçiye göre çalıştığı süreyle orantılı olarak bulunacak saatlik ücret üzerinden ödenmesi ve buna göre sigorta priminin tahakkuk ettirilmesi gerekmektedir.” olarak Kurul görüşünü açıklamış ve haftanın tüm çalışma günlerinde çalışması halinde kısmi süreli çalışana da kıstelyevm olarak hafta tatili ücreti ödenmesi gerektiğini belirtmiştir.

• Yargıtay tarafından, kısmi süreli çalışanlarla ilgili görüş değişikliğine gidilerek, İş Teftiş Kurulu görüşü uygulamasına benzer olarak, haftanın tüm çalışma günlerinde çalışması halinde hafta tatili ücreti ödenmesini yeni ilke olarak benimsemiştir. 23.12.2020 tarihli aşağıda paylaşılan Yargıtay Kararının, ilke olarak benimseneceği 07.11.2021 tarihinde Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Üyesi Şahin Çil tarafından da sözlü olarak aktarılmıştır. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 23.12.2020 tarihinde, kişinin emeklilik sonrası dönemdeki kısmi süreli çalışmasına dair hafta tatili ücreti alacağının hesaplanması konusuyla ilgili bir karar vermiştir. Taraflar arasında kişinin hafta tatili ücretini hak edip etmediği yönünde uyuşmazlık bulunmaktadır. Aşağıda ayrıntılı şekilde aktarılan kararın temelini İş Kanunu’nun 46.maddesi oluşturmaktadır. Maddeye göre, hafta tatili, “7 günlük zaman dilimi içindeki 24 saatlik dinlenme hakkını ifade etmektedir.”

o Ücretli hafta tatilinden yararlanabilmek için, tatil gününden önce belirlenen iş günlerinden çalışmış olması gereklidir.

o Kısmi süreli bir sözleşmeyle haftanın bütün iş günlerinde yarım gün çalışan bir işçi de çalışmadığı hafta tatili günü için bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük ücrete hak kazanır. Fakat, haftanın örneğin 3 iş günüde tam gün çalışan bir işçiye ise hafta tatili ücreti ödenmez.

Davadaki bilirkişi raporunda, tanık beyanlarına göre işçinin pazar günleri temizlik yaptığı ve çöp topladığı kabul edilmiştir. Dosya kapsamından, işçinin haftanın yedi günü çalışmasına rağmen hafta tatili ücret alacağının ödenmediği sabit olup, söz konusu alacağın emeklilik sonrası dönem için de kısmi süreli çalışma esasına göre yapılacak hesaplama ile hüküm altına alınması gerekmektedir.

Davanın ayrıntısı şu şekildedir;

Davacı İsteminin Özeti:

• Müvekkilinin davalı işveren nezdinde 01.12.1990-10.02.2011 tarihleri arasında kapıcı olarak çalıştığını,
• Emekli olduğunu ancak çalışmasını kesintisiz olarak halen sürdürdüğünü,
• 21.03.2012 tarihinde bir kısım kıdem tazminatı ödemesi yapıldığını, ödenen tutarın eksik olduğunu ileri sürerek fark kıdem tazminatı, eksik ödenen ücret, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ile yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

Davalı Cevabının Özeti:

• Davalı vekili, davacının emekli olmasından sonra kıdem tazminatının ödendiğini,
• Davacının okuyan çocuğu olduğunu söyleyip 3 yıl daha çalışmak istediğini söylemesi üzerine günlük 3 saat ve aylık asgari ücretin yarısı tutarında ücret ödenmesi kaydı ile anlaşmaya varıldığını,
• Davacının oturduğu dairesinin elektrik, su ve doğalgaz giderinin de apartman tarafından ödendiğini, davacının çalışmasını bu şartlarla sürdürdüğünü,
• 2011- 2015 çalışma dönemine ilişkin kıdem tazminatı ve yıllık izin ücretlerinin de ödendiğini,davacının hafta tatilleri ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmadığını beyanla davanın reddini savunmuştur.

İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemesi Kararı:

• İlk Derece Mahkemesince; toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
• İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesince işçinin emeklilik sonrası dönemde kısmi süreli iş sözleşmesi ile günde üç saat çalışma esasına göre çalıştığı kabul edilerek bu döneme ilişkin hafta tatili ücret alacağı talebinde bulunmasının mümkün olmadığı belirtilmiştir.
• Bölge Adliye Mahkemesince, taraf vekillerinin ileri sürdüğü istinaf sebepleri yerinde görülmediğinden tarafların istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
• Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.

Davacının Gerekçesi:

• Taraflar arasında davacının hafta tatili ücret alacağının hesaplanması noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.

Yargıtay Kararı:

• 4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. maddesinde işçinin, tatil gününden önce aynı yasanın 63. maddesine göre belirlenmiş olan iş günlerinde çalışmış olması koşuluyla yedi günlük zaman dilimi içinde 24 saat dinlenme hakkının bulunduğu açıklanmıştır.
• İşçinin hafta tatili gününde çalışma karşılığı olmaksızın bir günlük ücrete hak kazanacağı da 46.maddenin 2. fıkrasında ifade edilmiştir. Hafta tatili izni kesintisiz en az 24 saattir. Bunun altında bir süre haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullandığından söz edilemez. Ayrıca, hafta tatili bölünerek kullandırılamaz. Buna göre hafta tatilinin 24 saatten az olarak kullandırılması halinde hafta tatili hiç kullandırılmamış sayılır.
• 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 3. maddesine göre hafta tatili Pazar günüdür kural bu şekilde olmakla birlikte, işçiye pazar günü dışında hafta tatili izni kullandırılması mümkündür. Hafta tatili gününde çalıştığını iddia eden işçi norm kuramı uyarınca bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda yer alan hafta tatili ücreti ödemesinin yapıldığı varsayılır. Bordroda ilgili bölümünün boş olması ya da bordronun imza taşımaması halinde işçi, hafta tatilinde çalışma yaptığını her türlü delille ispat edebilir. Hafta tatillerinde çalışıldığının ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, yazılı delil niteliğindedir. Ancak, sözü edilen çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir.
• İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesince davacının emeklilik sonrası dönem de kısmi süreli iş sözleşmesi ile günde üç saat çalışma esasına göre çalıştığı kabul edilerek bu döneme ilişkin hafta tatili ücret alacağı talebinde bulunmasının mümkün olmadığı belirtilmiş ise de, yukarıda da ayrıntılı olarak belirtildiği üzere, 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca hafta tatili, yedi günlük zaman dilimi içindeki yirmidört saatlik dinlenme hakkını ifade etmektedir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, tanık beyanlarına göre davacının pazar günleri temizlik yaptığı ve çöp topladığı kabul edilmiştir.
• Dosya kapsamından, davacının haftanın yedi günü çalışmasına rağmen hafta tatili ücret alacağının ödenmediği sabit olup, söz konusu alacağın emeklilik sonrası dönem için de kısmi süreli çalışma esasına göre yapılacak hesaplama ile hüküm altına alınması gerekmektedir. Hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.

Sonuç:

• Temyiz olunan ilk derece mahkemesi kararının ve bu karara karşı istinaf başvurusunu esastan reddeden bölge adliye mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin ise kararı veren bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 23.12.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (Esas Numarası: 2020/3437 Karar Numarası: 2020/19928 Karar Tarihi: 23.12.2020)

Saygılarımızla

CONSULTA İş ve Sosyal Güvenlik

(*) Sirkülerlerimizde yapılan açıklamalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kesin işlem tesis etmeden önce uzmanlarımızdan görüş ve yönlendirme alınmasını önemle tavsiye ederiz. Bu sirkülerlerin amacı tek başına uygulamalara yön vermek olmayıp; mükelleflerimizin risk, fırsat ve değişiklikler hakkında güncel bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır. Yegâne kaynak olarak sirkülerlerimizdeki açıklamaların kullanılması halinde doğabilecek olası zararlardan CONSULTA sorumlu olmayacaktır.